Kontakt Lensler

Kontakt Lens Nedir?

Gözün kırma kusurlarını düzeltmek için gözlüğe alternatif olarak üretilmiş, kornea ön yüzeyine takılan merceklere kontakt lens denir, diğer adıysa “temas camları” dır. Halk arasında “Lens” olarak tabir edilir. Kornea ön yüzeyine takılarak görme kusurlarını düzeltmek için optik amaçlı kullanılmaktadır. Kontakt lensler optik amaçlı olarak kullanılmakla beraber kozmetik ve tedavi edici amacıyla da kullanılmakta olan bir çeşit protezdir. Kontakt lensler, kornea yüzeyine yerleştirilerek gözdeki kusurların tashihi veya bazı hastalıkların tedavisi için kullanılan lenslerdir. Refraksiyon ve optikle ilgili ilkeler gözlüklere benzer şekilde kontakt lenslere de uygulanır. Bunlar, miyopi ve hipermetropi derecesine göre kornea eğriliğini bir kontakt lens yüzeyi ile değiştirerek var olan kusuru düzeltirler.

Kontakt Lenslerin Avantajları

Kontakt lenslerin bazı kişiler için kozmetik faydası ve gözlük takmama rahatlığı yanı sıra optik avantajları vardır. Yüksek dereceli kusurlarda kontakt lensler küçük çaplı ve kalınlıklı olmaları yanı sıra gözün direkt üzerinden tashih yapmaları nedeniyle çevresel kısımlardaki görme bozukluklarını azaltırlar. Tek gözünde ameliyat veya yaralanma gibi bir nedenle lensini yitirmiş olanlara verilen gözlük camları aşırı büyütme yaptığı için hastanın kullanabilmesi zordur.
Kontakt lenslerde büyütme faktörü oldukça azdır ve hasta tarafından tolere edilebilir. Böylece hasta her iki gözünü kullanabilir hale gelir. Her iki gözünde lens olmayanlarda da daha iyi bir çevresel görme temin edilir ve görüntü bozukluğu fazla olmaz. Gözlüklerle çok az düzelme kaydedilebilen veya görmesi hiç düzeltilemeyen keratokonuslu veya başka bir nedene bağlı düzensiz korneası olan hastalar kontakt lenslerle sıklıkla iyi bir görme elde ederler. Kontakt lenslerin sporcular ve özel is gereksinimleri olan kişiler için de avantajları vardır.

Kontakt Lenslerin Dezavantajları
Yeni kullanmaya başlayanların belli bir adaptasyon süresi olur. Bu süre yumuşak lens kullananlarda daha az, sert lens kullananlarda daha uzundur. Kontakt lens kullanımında temizliğe çok dikkat etmek gerekir. İleride anlatılacak olan bazı göz sağlığı sorunları kontakt lens kullananlarda meydana gelebilir.

Bazen lensin kullanılamadığı zamanlar olur ve bu zamanlarda gözlük kullanmak gerekebilir. Kontakt lens kullanmaya başlamadan önce yapılması gereken muayene görme keskinliğinin değerlendirilmesi göz numarasının tespiti Biyomikroskop ile göz muayenesi ve gözyaşı değerlendirmesi, Keratometri Gerekiyorsa korneal topografi, yani korneanın kırıcılık haritasının çıkarılması Yapılan bu değerlendirmeler ile gözün kontakt lens kullanımına uygun olup olmadığı belirlenir. Ayrıca nasıl bir kontakt lens kullanabileceğine karar verilir.

Lens Çeşitleri

1. Yumuşak Lensler :
Günümüzde en sık kullanılan lenslerdir. Kullanım rahatlığı ve yüksek oksijen geçirgenlikleri nedeniyle tercih edilirler.Yıllık, aylık kullanılanları yanında bir gün kullanılıp atılanları da mevcuttur. (Kullan-at lensler) Yumuşak lenslerin yüksek astigmatlarda kullanılan torik ve ileri yaşlarda hem uzak hem yakını görmeyi sağlayan bifokal tipleri mevcuttur. Kozmetik amaçlı kullanılan renkli lensler de yumuşak lens grubundadır.

2. Sert Lensler :
Gaz geçirgenlikli sert lensler hala başarıyla kullanılmaktadır. Yumuşak lenslere göre kullanımı biraz daha zordur. Yüksek astigmat ve keratokonus gibi hastalıklarda özellikle tercih edilirler.Yumuşak lenslere diğer üstünlükleri alerji gelişiminin daha az olması ve kullanım süresinin daha uzun olmasıdır. (2-3 yıl)

3. Bandaj Kontakt Lensler :
Sadece bazı göz hastalıklarında kullanılan özel lenslerdir.

NASIL KULLANILMALI
Temizlik

Lenslerinize dokunmadan önce mutlaka ellerinizi yıkayın. Böylece lenslerinizin kirlenmesini, dolayısıyla gözlerinizin mikrop kapmasını engellemiş olursunuz. Düzenli olarak ellerin yıkanması da gözünüzü olası enfeksiyonlardan korur. Ellerinizi yıkarken yağ, losyon ya da parfüm içermeyen bir sabun kullanınız ve pamukçuk bırakmayan bir havlu ile kurulayınız.

Lensin Kontrol Edilmesi

Kontakt lensler, steril kapalı blister ambalajlarda ya da cam flakonlarda sunulur. Lensinizin ambalaj paketi veya folyosunun açılmamış olmasına ve kullanım tarihinin geçmemiş olmasına dikkat ediniz. Ambalaj üzerinde lensin numarası yer alır. İki gözü için farklı numarada lens kullananların uygun ambalajı açıp açmadığı konusunda emin olması gerekir. Lenslerin karışmasını önlemek için daima ayni gözden takmaya başlayın. Bazen ambalaj içinden lensi almakta zorlanabilirsiniz. Bu durumda asla cımbız veya benzeri bir alet kullanmayınız. Ambalajı kapalı halde bir iki defa salladığınızda lensinizi rahatlıkla alabilirsiniz. Lensi kontrol etmek için işaret parmağınızın ucuna yerleştirin ve bir ışık kaynağına doğru tutun. Lensin temiz ve nemli olması gerekir. Çizik, çentik, yırtık veya çatlak bulunmamalı ve küçük parçacıklar yapışmış olmamalıdır. Lens hasar görmüş ise asla kullanmayın ve atin. Yumuşak lensler kuruduğu zaman da kullanılamaz hale gelirler. Yumuşak lensler iki tarafa da dönebildiği için doğru yönde olduğunun kontrol edilmesi gerekir. Ters olarak göze yerleştirilen bir lens fazla hareket eder, rahatsızlık meydana getirebilir ve iyi bir görme sağlamaz. Bu kontrol iki şekilde yapılabilir. Birincisinde lensi işaret parmağınızın ucuna yerleştirip sekline bakin. Eğer kenarları bir çanak seklindeyse yönü doğru demektir. Eğer kenarları dışarı bakıyorsa yönü yanlış demektir ve tersyüz edilerek düzeltilmesi gerekir. İkinci yöntemde ise eğer varsa lensin yazısına bakılır. Yazının lens göze takıldıktan sonra karsıdan bakıldığında düzgün okunacak şekilde olması gerekir.

Lensin Göze Yerleştirilmesi

Ellerinizi yıkadıktan sonra kurulayınız. Elleriniz ıslak olduğunda kontakt lens ya elinize yapışır ya da kayıp düşebilir. Lensi sağ işaret parmağınızın ucuna yerleştirin. Solak olanlar ayni işlemleri sol elleriyle yapabilirler. Aynı elinizin orta parmağını kirpiklerinize olabildiğince yaklaştırın ve alt göz kapağını aşağı çekin. Üst göz kapağınızı yukarı kaldırmak için diğer elinizin parmaklarını kullanın. İşaret parmağınızla yavaşça lensi doğrudan gözünüze yerleştirin. Bunu yapamıyorsanız gözünüzün burun tarafına bakmasını sağlayın ve dış kısımda görünen gözün beyaz kısmına lensinizi yerleştirin. Üçüncü bir alternatif olarak yukarı bakın ve altta görünen beyazlığa lensinizi yerleştirin. İkinci ve üçüncü durumlarda lensin bulunduğu tarafa bakarak gözünüzün üzerine gelmesini sağlayın. İlk önce alt göz kapağını, sonra da üst göz kapağını serbest bırakın.Yavasça göz kırpın. Lensinizin artık ortalanmış olması gerekir. Lensleri taktıktan sonra gözlerinizi ovuşturmaktan kaçının. Lensler gözünüzde rahat değilse veya net bir şekilde göremiyorsanız aşağıdaki durumlar söz konusu olabilir:

Lens gözde ortalanmış olarak durmuyor olabilir.

Lens gözün beyazına doğru kaymış olabilir. Bu durumda lensi parmağınızla hafifçe bastırarak masaj yapın ve göz kapaklarınız yardımıyla iterek tekrar yerine yerleştirin. Eğer lens gözünüzden düşmüşse ve kısa ömürlü bir lens kullanıyorsanız yenisiyle değiştirin. Uzun ömürlü bir lens ise oldukça titiz bir şekilde lens solüsyonunuz ile birkaç defa yıkayın.
Lensin üzerinde veya altında yabancı bir cisim olabilir. Bu durumda lensi çıkarıp solüsyon ile temizledikten sonra tekrar takın.

Lensiniz yırtılmış veya hasar görmüş ise tekrar gözünüze yerleştirmeyin ve atin.
Bulanık görme varsa lensi yanlış göze takmış ya da ters takmış olabilirsiniz. Böyle bir durum söz konusu değilse yine de lensi gözünüzden çıkarıp temizledikten sonra tekrar takın.

Hala görmeniz netleşmiyorsa ve rahat değilseniz lensinizi çıkarıp doktorunuza başvurun.

Lensin Çıkartılması

Ellerinizi yıkayın ve kurulayın. Çıkarma işlemini lensi düşürüp kaybedebileceğiniz lavabo gibi ortamlarda yapmayın.